Stockholm, yüksek lisans tez araştırmalarım sırasında dikkatimi çeken ve zaman içerisinde derlemiş olduğum yeşil başkentlerden ilki olarak , 2010 yılında Avrupa Komisyonu tarafından Avrupa Yeşil Başkent ödülüne layık görülen ilk şehir olarak önem kazanmıştır. Şehrin birinci seçilmesinde;
- Temiz suyun korunması için yeni standartlar belirlenerek bir koruma planı hazırlanması,
- İnovatif bir atık sistemi,
- Gürültü kirliliğinin azaltılması için açık ve etkili değerlerin uygulanması,
- Nüfusun %95’inin 300 metreden daha kısa mesafede yeşil alanlara ulaşabiliyor olması,
- Kentin % 35’lik bölümü yerleşim, % 35’lik kısım suyolları, % 30’luk kısım ise parklar, bahçeler ve yeşil alanlardan oluşmaktadır.
- Şehir merkezinden yaklaşık 20 dakikalık bir yolculuk ile ormana ve doğaya ulaşmanın mümkün kılınması gibi özellikler önemli rol oynayan başlıklar arasındadır.
Sokakların sadece yayalara ait olduğu şehirde, trafik yoğunluğu % 14 e kadar indirilmiş olup, hava kalitesi % 2-10 oranında iyileştirilmiştir.
İnsan ve çevre sağlığına zararlı olabilecek çevreyi kirleten, gürültü yapan, sera gazı emisyonlarını arttıran eski araçların satış pazarı azaltılarak “Temiz Araç” projesi başlatılmıştır. Yenilenebilir yakıt kullanan araç sistemleri için dolum istasyonlarının sayısı da artmaya devam etmektedir.
Şehirde gelişmiş planlı bir toplu taşıma sistemi bulunmaktadır. Ulaşımın sebep olduğu ağır çevresel sorunlar, raylı sistemle toplu ulaşımı yaygınlaştırarak çözülmektedir. Ayrıca deniz ulaşımı ise ücretsiz olarak belediye tarafından sağlanmaktadır.
Şehirde çöp kutusu vb. bulunmamaktadır. Çöpler sokakta bulunan borulara atılarak, yer altında ki bilgisayarlı sistemler tarafından ayrıştırılıp enerjiye dönüştürülmektedir. Şehirde atıkların %75’i geri dönüşüm amaçlı ya da yakıt olarak kullanılmak üzere toplanmaktadır. Evsel atıklarda bu rakam ise % 95 olup, ambalaj malzemelerinde ise bu oran % 70’dir.
İsveç kanunları organik atıkların toprağa gömülmesine izin vermediği için tamamen ayrı şekilde toplanan gıda atıkları biyogaz ve gübreye dönüştürülmektedir.
Yağmur suları ve her türlü atık su enerjiye dönüştürülmek üzere değerlendirilmektedir.
Stockholm’de; ısınma için gerekli toplam enerjinin yaklaşık % 80’i yenilenebilir yakıttan sağlanmaktadır. Temiz atık yakımı teknolojisi ve “bölgesel merkezi ısıtma’’ sistemi sayesinde enerji, merkezi tesislerinde üretilip buhar ya da sıcak suya dönüştürülüp yer altı boruları vasıtasıyla binalara iletilmektedir. Bu sayede ev ve işyerlerinin yarısından fazlasının ısınması sağlanmaktadır. Bu sistem sayesinde 1990 yılından itibaren karbondioksit salınımı % 25 oranında düşmüş olup, 2050 yılından itibaren de tüm fosil yakıtların kullanımının bırakılması hedeflenmektedir.
Şehirde engelliler dâhil olmak üzere herkes için erişilebilir mekânlar, oyun alanları, kent donatıları, yürüyüş yolları, koşu parkurları, kaldırımlar, aydınlatmalar bulunmaktadır.
Bir sonraki yazımızda 2011 yılının yeşil başkenti seçilen Hamburg kentinden kısaca bahsedeceğim. Görüşmek dileklerimle.
