Türkiye’de Doğalgazın Kullanımı
Doğal gaz, milyonlarca yıl önce yaşayan canlı atıklarının yer katmanları arasındaki basınç ve sıcaklık farkından oluşmuş fosil kaynaklı bir enerji kaynağıdır. Doğal gaz renksiz, kokusuz, temiz ve çevre dostu bir enerji kaynağı olmasının yanı sıra birincil enerji kaynağıdır, yani çıkarıldığı haliyle direkt olarak kullanılabilmektedir. Borularla iletilen doğal gazın yanma verimi diğer yakıtlara göre oldukça yüksektir.
Ülkemizde enerji ihtiyacının 1990’lı yıllara kadar yerli kaynak olarak hidroelektrik ve kömür, ithal olarak ise petrol ve doğalgazdan karşıladığı bilinmektedir. Enerji önceliğinin yerel kaynaklara verilmesi kömür santrallerinde meydana gelen çevresel problemler ve işletim maliyetleri, hidroelektrik santrallerde ise yağış rejimlerinin düzensizliği ve büyük alan gereksinimleri nedeniyle bu kaynaklardan elde edilen enerji üretimi yavaşlayıp, petrol ve doğalgaz kaynaklarına yönelimin artmasına sebep olmuştur. Özellikle doğalgaz santrallerinde işlemenin kolaylığı ve çevreye olan tahribatın azlığı daha fazla tercih edilmesine yol açmıştır.
Artan enerji tüketim miktarına paralel olarak artan sera gazı emisyonları enerji ilgisinin doğal gaza doğru kaymasına bunun sonucunda da doğalgaz teknolojisinin gelişmesini sağlayan en önemli etkenlerin başında gelmektedir.
Ülkemizde 1999-2017 yılları arasında 12,2 milyar m³ doğalgaz üretimi gerçekleştirilmiştir. Yeni keşifler yapılmadığı takdirde 2017 yılı itibariyle kalan yurtiçi üretilebilir doğalgaz rezervi 4,25 milyar m³’tür.
2017 itibariyle Türkiye’de üretilen doğal gaz miktarı tüketilen doğal gaz miktarının % 0,68 lik kısmına, ithal ettiğimiz doğalgaz miktarının ise % 0,66 lık kısmına denk gelmektedir. Bu da kullanılmakta olan doğal gazın 99,34’ünün dışarıdan karşılandığını göstermektedir. Bu gazın büyük bir kısmı ise Rusya’dan ithal etmektedir.
Türkiye’de son 10 yıllık dönemde yılda ortalama 21 ilçeye doğal gaz arzı sağlanmış olup, 2017 yıl sonu itibariyle 78 il, 426 ilçe ve beldede doğal gaz kullanılmaktadır. Yapılan genişleme çalışmaları kapsamındaki yatırımlar tamamlandığında Türkiye’de 81 il, 554 ilçe ve beldede doğalgaz kullanılması planlanmaktadır. Böylece dağıtım sisteminin artması da doğalgaz kullanan abone sayısı da artacaktır.
Aşağıdaki grafik 2013-2017 yılları arasındaki abone sayısındaki artış miktarını göstermektedir. 2013-2017 yılları arasındaki abone sayısındaki artış % 44, serbest tüketici sayısı ise % 33 oranında artış göstermiştir.
2017 yılındaki aboneliklerin artışının % 33’ü 2017 yılının ilk yarısında, geriye kalan % 67 lik oranı da yılın ikinci yarısında gerçekleşmiştir. Sırasıyla İstanbul, İzmir ve Bursa illeri en fazla abone alımı gerçekleşen iller olmuştur.
2017 yılında ise Türkiye’de toplam 53,3 milyar m³ doğal gaz tüketilmiştir. 2016 yılına göre doğal gaz tüketiminin % 16 artış sağladığı görülmektedir.
2017 yılında konutlarda doğalgaz tüketimi 2016 yılına göre % 14,5 artarak 13,3 milyar m³ olarak gerçekleşmiştir. Bu değerde tüm sektörlerde kullanımın % 25 ine denk gelmektedir.
Yukarıdaki grafikten anlaşılacağı üzere de dönüşüm-çevrim sektöründe tüketilen doğalgaz miktarının % 94 ü elektrik santrallerinde tüketilmiştir.
Türkiye’de 2017 yılı hane başı tüketim miktarı 2016 yılına göre % 10,5 artış göstererek (2016 yılı hane başı ortalama tüketim 934 m³) 1032 m³ olmuştur.
Hızla artan enerji talebi neticesinde Türkiye’nin başta doğalgaz olmak üzere enerji ithalatına bağımlılığı giderek artmaktadır. Ülkemizin hali hazırda toplam enerji talebinin ancak yaklaşık % 26 sı yerli kaynaklardan karşılanabilmektedir.
Bu makaledeki bilgiler Manisa kenti tez araştırmalarım sonucunda edinilen bilgilere göre derlenmiştir. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz.
