Bu yazımızda emprenye ahşap yolculuğuna çıkarak ahşabın emprenye olma yolundaki sürecinden bahsedeceğiz.
Ahşap organik yapıda olan bir malzemedir. Doğal olarak kullanıldığında, kullanım ömürleri kısa süreli olmaktadır. Ahşabın kullanım ömürlerini çeşitli organizmalar, ısı ve rutubet gibi fiziksel etkenler, basınç, sürtünme, çarpma gibi mekaniksel etkenler etkileyebilir. Ancak bunların içerisinde içerisinde en önemlisi organizmaların meydana getirdiği zararlardır.
Ülkemizde bunlardan en çok mantarların , termitlerin, böceklerin ve deniz oyucularının meydana getirdiği zararlar önem kazanmaktadır.
Ahşabı yukarıda adı geçen organizmalara karşı korumak ve kullanım ömrünü uzatmak amacı ile yapılan her türlü işleme ahşap koruma veya ahşabın emprenyesi adını veriyoruz. Bunun için kullanılan kimyasal maddelere de emprenye maddeleri denilmektedir.
Emprenye, çeşitli yöntemlerle ahşabın bünyesine değişik kimyasal maddelerin emdirilmesi işlemidir. Bu işlemle ahşabı mantar, böcek, termit, deniz kurdu gibi zararlılardan koruyarak ahşabın hizmet ömrü en az 10 kat arttırılmaktadır.
Emprenye işlemi, ahşabın türüne, kullanılacağı ortama ve beklenen hizmet ömrüne bağlıdır. Esas olarak emprenye işleminin seçiminde 2 temel kullanım alanı göz önüne alınmalıdır.
Toprak ile temas halinde olan ahşaplar (zemin seviyesindeki ahşaplar) ve toprak ile teması olmayan ahşaplar (zemin seviyesi üzerindeki ahşaplar).
Emprenye işlemi her tür inşaat uygulamaları, cephe kaplaması, bahçe mobilyaları, çit, veranda, pergole, iskele, marina, çocuk oyun alanları, tarım alanları vb.’de kullanılacak ahşaplar için uygulanır.
Vakum-basınç yöntemi
Emprenye işlemi özel olarak tasarlanmış emprenye tesislerinde yapılır ve aşağıdaki aşamalardan geçerek sonlanır:
1 ) İlk vakum: Bu işlem ahşabın hücrelerindeki havayı boşaltmak ve emprenye maddesini daha iyi emmesi için yapılır.
2 ) İlk vakumdan sonra ahşaplar emprenye kazanına doldurulur ve basınç işlemi başlatılır.
3 ) Basınç uygulaması yaklaşık 1-1.5 saat süresince veya gerekli emprenye maddesi miktarı emdirilene kadar devam eder.
4 ) Basınç süresi tamamlandığında ahşaplar emprenye kazanından boşaltılır ve son vakum işlemi başlar.
5 ) Son vakum: Ahşabın bünyesinde ve yüzeyindeki fazla TANALITH e (Emprenye sıvısı)’nin geri alınması için son vakum işlemi yapılır.
Tarihte bilinen ilk uygulama, 4000 yıl önce ahşap malzemenin kısmen kömürleştirilerek korunması yoluna gidilmesidir. Örneğin, Efes’deki Diana Mabedi kömürleştirilmiş ağaç direkler üzerine oturtulmuştur. Roma medeniyetlerinde özellikle zeytinyağı ve sedir yağı bu amaç için kullanılmıştır. Günümüzde ahşap malzemenin yapısının bozulmasına neden olan faktörler belirlenmiş ve bunlara karşı yöntemler geliştirilmiştir.
Emprenyenin avantajları
- Ahşabı, bakteriler, mantarlar, böcekler, termitler ve deniz zararlılarından korur.
- Güneşin ahşap üzerindeki olumsuz etkilerinden korur.
- Ortalama 10 yıl dış mekan ömrü olan bir ahşabı 30-40 yıllık bir ömre kavuşturur.
- Su içi ve kıyısı tasarımlarda ahşap dayanıklılığını artırır.
- Emprenye sıvısının kendi renginden dolayı ekstra bir boya veya vernik gerektirmez.
- Doğa ve kullanılan diğer malzemelerle uyumludur.
- Vakumla tanklar içerisinde uygulanmasının yanında fırça ile ahşaba yedirilerek te uygulanabilir.
