Akupunktur, geleneksel Çin tıbbında bir dizi semptomu tedavi etmek amacıyla insan vücudunun belirli bölgelerine ince iğnelerin sokulması anlamına gelir. Benzer şekilde, kentsel akupunktur, daha büyük sosyo-çevresel etkilere yol açmak için kentsel yapıyı küçük ölçekte manipüle etme teorisini ifade eder. Bu makalede, cep parklarının kentsel akupunktur aracı olarak nasıl kullanılabileceğine bakıyoruz.
Kentsel Akupunktur
‘Kentsel akupunktur’ ifadesi ilk olarak İspanyol mimar ve şehir plancısı Manuel de Solà tarafından ortaya atılmış ve daha sonra Fin mimar Marco Casagrande tarafından popülerleştirilmiştir . Teorinin anahtarı, şehri muhalif olguların bir koleksiyonundan ziyade yaşayan bir varlık gibi bütünsel bir bütün olarak anlamaktır.
Kentsel akupunktur teorisi, şehirdeki sorunların belirli yerelleştirilmiş alanlarda küçük müdahalelerle hafifletilebileceğini öne sürmektedir. Alanlar, veri toplama, toplum katılımı ve alan analizi gibi bütünleşik bir yaklaşımla seçilir . Müdahaleler seçildikten sonra, çevredeki alanlar ve şehrin daha geniş alanları üzerinde daha büyük etkiler yaratmak için tasarlanır ve uygulanır.
Kentsel akupunktur hakkında yaygın bir yanlış anlama, alanların ve müdahalelerin her zaman küçük olması gerektiğidir. Arup’tan Tiago Olivera, kentsel akupunkturun en önemli özelliklerinden birinin müdahalenin hızlı olması gerektiğini savunmaktadır . Hızlı uygulanmalı ve şehirdeki stresi hızlı bir şekilde hafifletmelidir.
Kentsel akupunkturun bir diğer önemli özelliği de ‘aşağıdan yukarıya’ bir yaklaşımı izlemesidir. Birçok büyük ölçekli müdahalenin uygulanması uzun zaman alır, geniş toprak parçalarını kaplar ve büyük meblağlara mal olur. Yerel sakinler genellikle bu büyük planların kendilerine dayatıldığını hissedebilir.
Cep Parkları
Cep parkları, yerel sakinlere yaşadıkları veya çalıştıkları yere yakın yeşil alan sağlayan küçük ölçekli parklar veya bahçelerdir. Cep parklarının temel özellikleri arasında küçük ölçekli olmaları, topluluk odaklı olmaları ve konumsal olarak avantajlı olmaları yer alır.
Dünyada büyük etkiye sahip küçük alanlara göz atmak için burayı ziyaret edebilirsin.
Konum, cep parklarının başarısı için son derece önemlidir. İdeal olarak, sakinlerin en yakın cep parkına ulaşmak için 5-10 dakikadan fazla yürümeleri gerekmemelidir. Ayrıca, yerel toplu taşıma bağlantıları, yollar, patikalar ve yeşil alanlar ile mağazalar gibi yerel hizmetlerin bir araya geldiği düğüm noktalarında yer almalıdırlar.
Kentsel Akupunktur Olarak Cep Parkları
Cep parkları, ölçekleri ve nispeten düşük kurulum maliyetleri nedeniyle kentsel akupunktur için fırsatlar sunar. Büyük yeşil rekreasyon alanları sağlamak yerel bir yönetim için pahalı olabilir. Ancak, terk edilmiş arazileri kullanan cep parkları daha düşük kurulum maliyetlerine sahiptir . Genellikle yerel yönetimlerin bir cep parkı gerçekleştirmesine yardımcı olabilecek kuruluşlar bulunabilir.
Terk edilmiş arazilerin yeşillendirilmesi, sakinlerin sosyal ve kültürel refahı için etkileyici sonuçlar doğurabilir. Pennsylvania Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma , boş arsalar yeşillendirildiğinde, düşük gelirli mahallelerdeki sakinlerin depresyon duygularında “önemli azalmalar” ve daha düşük kolesterol seviyeleri bildirdiğini ortaya koymuştur.
Çalışma, müdahalelerin yapıldığı bölgede silahlı suçlarda bile önemli bir azalma olduğunu belirtti. Bu durumlarda, genellikle sadece arsayı temizlemek ve ortalama maliyetle yeşillendirip çimlendirmek bu amaca çok rahat şekilde hizmet edebilecektir.
Kentsel akupunktur olarak düşünüldüğünde, cep parkları bir alanda yatırım ve yenilenmeye yol açabilir. Mimar Jamie Lerner , cep parkları gibi hızlı (ve hatta geçici) müdahalelerin diğer müdahalelerin nasıl uygulanabileceğini gösterebileceğini belirtiyor. İyi uygulanmış bir cep parkının kentsel yenilenmeye nasıl yol açabileceğinin bir örneği olarak New York City’deki Paley Park’ı gösteriyor.
Ayrıca, cep parklarının yerel planlamanın gidişatını değiştirebileceğini, genellikle kentsel yeşil yollar gibi yeşil altyapıya yatırım dahil olmak üzere diğer müdahaleleri teşvik edebileceğini belirtiyor.
Taipei’nin merkezindeki boş bir arsada yer alan Casagrande Laboratuvarı’nın Cicada’sı, 34 metre uzunluğunda örülmüş bir bambu kozasına sahip, çimenli bir açık alanı içeren bir kentsel akupunktur müdahalesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu müdahale, modern insan, Taipei şehri ve doğa arasındaki diyaloğu hedefleyen bir yapı olarak dikkat çekmektedir.
Müdahale, modern insan, Taipei şehri ve doğanın gerçekliği arasında bir diyalog yaratmayı amaçlamaktadır. Aynı zamanda, müdahale küçük ve yerel odaklı olma hedeflerini gerçekleştirirken, bu tür müdahalelerin başarısının temelinde programın esnekliği yatmaktadır. Son olarak, alan ve yapı, özellikle yerel üniversite öğrencileri için bir dinlenme salonu olmak üzere, çeşitli topluluk etkinlikleri için kullanıma sunulmuştur.
Cep Parkları ve Kentsel Yenileme
Cep parklarının uygulanmasının emlak değerleri üzerinde olumlu etkileri olduğunu öne süren birkaç çalışma yapıldığı bilinmektedir. Örneğin, 1973 tarihli bir çalışma da, parkın hemen karşısındaki taşınmazların ortalama olarak bir blok ötedeki taşınmazlardan %23 daha fazla değere sahip olduğunu belirtmiştir. Daha yakın tarihli çalışmalarda ise bu değerin parkın kalitesiyle orantılı olduğu görülmektedir.
Cep parklarını kentsel akupunktur olarak kullanmanın olası bir eleştirisi, teşvik ettiği kentsel yenilenmenin soylulaştırmaya katkıda bulunabileceği olabilir.
Kentsel soylulaştırma, düşük gelirli sakinlerin daha yüksek gelirli sakinler tarafından yerinden edilmesini tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Emlak değerlerindeki artışla birlikte kiralarda da artış olur. Bu genellikle kentsel yenilenmeyle ilişkilendirilir veya daha önce uygun fiyatlı ancak daha az tercih edilen alanların daha popüler hale gelmesiyle ilişkilendirilir. Bu, Manhattan’ın High Line’a bakan bölgelerinde kanıtlanmıştır.
Cep Parkları ve Kentsel Yenileme Arasında Denge
Cep parkları, kentsel akupunkturda dikkate alınması gereken ideal bir araçtır.
- Uygulaması hızlı ve ucuzdur.
- Yerel sakinlerin sağlığı ve refahı üzerinde olumlu etkilere sahip olabilir.
- Pop-up mağazalar ve hizmetler aracılığıyla girişimciliği teşvik edebilir.
- Emlak değerleri üzerinde olumlu etkilere sahip olabilir.
Cep parklarının başarılarının anahtarı, yerleşimlerinin ve kullanımlarının dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi ve toplum katılımcısı bir ‘aşağıdan yukarıya’ yaklaşım izlemesi olarak görünüyor. Bu, iyi kentsel akupunkturun ilkelerinden biridir. Başarılı projelerin, manşetlere çıkan büyük ölçekli veya pahalı projeler değil, düşük maliyetli ancak yüksek değerli, küçük ölçekli, hızlı uygulanabilir projeler olduğunu unutmamak gerekir.
