Sağlık bitkileri evde kolayca herkesin kolayca yetiştirebileceği bitkilerdendir.
Adaçayı (Salvia officinalis)
Kendine has, çok hoş bir tutkusu vardır. Ülkemizde yaklaşık 90 farklı türde adaçayı yetişmektedir. En çok Akdeniz bölgesini tercih eder. Sorunsuz ve kaprissizdir. Haziran, temmuz aylarında pembe, mor, beyaz çiçek açar.
Yaprakları gümüşi gri renklidir. Yabani olarak da yetişir. Otsu yada çalımsı türleri vardır. Toprağının geçirgen olmasına özen göstermek gerekir.
Adaçayı yetiştirmek için ilkbaharda ya da sonbahar da tohumları küçük bir kaba yerleştirerek işe başlayabilirsiniz. İlk filizler görülmeye başlandığında daha büyük bir saksıya ya da bahçeye şaşırtma işlemini yapabilirsiniz.
Soğuktan hoşlanmaz, güneşten son derece mutlu olur. Kuvvet vericidir. Sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlar. Astıma iyi gelir. İdrar ve ter sökücü özelliği vardır. Çay olarak, demleyerek rahatlıkla tüketebilirsiniz. Ancak günde üç kahve fincanından fazla içmeyin. İki dakikadan fazla kaynatmamaya özen gösterin. Banyo suyuna karıştırıp yıkanılırsa zindelik verir.
Biberiye (Rosmarinus officinalis)
Akdeniz bölgesinde doğal olarak yetişen çalı tipi bir ottur. Kışın yapraklarını dökmez. Doğal olarak çoğalan bir bitkidir. Budamaya elverişlidir. Yazları kurak, kışları yağışlı geçen bölgelerde rahatlıkla yetiştirebilirsiniz.
Yerini sevdiği takdirde mavi çiçekler açar. İnce sivri ve kokulu yaprakları vardır. Biberiye fidesini bahçenize ya da saksınıza dikerseniz kısa zamanda tohumları çevreye yayarak çoğalır.
Bütün yıl çiçek açan dalları toplanır, demet yapılarak kurutulur. Kurutulmuş yapraklarını kırmızı et yemeklerinde, deniz ürünlerinin yanında, sebze çorbalarında ve çeşitli soslarda kullanabilirsiniz. Hazımsızlığa, mide-bağırsak kramplarına iyi gelir.
Böğürtlen (Rubus sanctus)
Gülgiller ailesinin tadı güzel bir üyesidir. 2-3 metreye kadar uzayan, boylu bir çalıdır. Ülkemizin her bölgesinde rahatlıkla yetişir. Dikenleri uzundur. Tüylü bir bitkidir. Gövde üzerinde yükselen dallar daha sonra aşağıya doğru sarkar. Yuvarlak pembe çiçekleri haziran ayından başlayarak açar. Kırmızı ve mor renkteki bu meyveler oldukça lezzetlidir. Meyveleri, sulu ve etlidir. Güneşli ya da yarı gölge bir alan onun için idealdir.
Soğuğa da sıcağa da dayanıklıdır. Neme bayılır, toprak ayrımı yapmaz. Her tür toprakta rahatlıkla yetişir.
Vitamin ve mineraller açısından zengin bir meyve olan böğürtlen, uzmanlara göre kanser ve tümör hücrelerinin gelişimini engellemekte olduğu bilinmektedir. Üstelik sadece meyvelerinin değil kökünün de ve yaprağının da kansere karşı etkili olduğu belirtilmektedir.
Civanperçemi (Achillea millefolium)
Bileşikgiller ailesindendir. Bir çok farklı türüne rastlanmaktadır. Yara otu olarak da bilindiği bölgeler bulunmaktadır. Aşk merdivenine benzeyen, uzun ve parçalı yaprakları vardır. Beyaz ve pembe, çok dekoratif çiçeklere sahiptir. Minik çiçekleri papatyayı hatırlatır. Mayıs-Eylül aylarında çiçek açar. Kokusu da görüntüsü kadar etkileyicidir. Verimsiz topraklarda bile rahatlıkla yetişir. Dertsizdir, fazla bir isteği bulunmaz. Civanperçemi yetiştirmek için en uygun bölgeler; Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgeleridir.
Geçirgen toprağa tohumları ekerek civanperçeminin yolculuğunu başlatabilirsiniz. Işık alan kapalı bir alanda çimlenmeyi sever. Ortam sıcaklığının 18-24 derece olmasına özen gösterin. Filizlenmeye başlayan civanperçemlerini bahçe ya da saksınıza dikebilirsiniz.
Fesleğen (Ocimum basilicum)
Tek yıllıktır, çok keskin ve güzel bir kokuya sahiptir. Yemek soslarında ve salatalarda kullanılır.
Bahar döneminde tohumlarını ekerseniz yazın yeşil yapraklarını görmeye başlarsınız. Güneşi sever. Küçük saksıda ya da bahçede geçirgen ve organik maddece zengin toprakta yetiştirebilirsiniz. Dünyada 35 ana türü bulunmaktadır. Melezlerini de unutmamak gerekir. Mor ve yeşil iri ya da küçük yapraklıları en yaygın türleridir.
20-30 santimetre boylanma yapar. Beyaz ya da pembe çiçekli olabilir. Tek yıllık otsu bir bitkidir. Yatıştırıcı ve idrar söktürücü bir bitkidir. Taze olarak da kurutulmuş olarak da yemeklerde kullanılır. Hoş kokulu ve lezzetli bir baharattır. Ayrıca kokusunun sivrisinekleri kovduğu söylenir.
Isırgan Otu (Urtica dioica)
Isırgangiller ailesindendir. Anadolu’nun her yerinde doğal olarak yetişir. Bitkiye dokunduğunuzda formik asit, histamin gibi maddeler değdiği noktada kaşıntı ve kızarıklık yapar. Isırgan otu ismini buradan almaktadır.
Gövdesi dik ve dört köşemsidir. Yaprakları oval şekilli, dişli kenarları saplıdır. Üst tarafı koyu yeşil renkli ve parlaktır. Yakıcı tüylerle kaplıdır. Sağlıklı gelişim göstermek için geçirgen topraklara ihtiyaç duyar.
Yaprakları 2-4 santimetre uzunluğunda oval ya da kalp şeklindedir. Mide krampları ve ülser için faydalıdır. Kan yaptırıcı özelliği vardır. Romatizma ve gut hastalıklarında etkili olmasının yanı sıra soğuk algınlığına da faydalı olduğu bilinmektedir.
